Röportajlar televizyon programlarının ve belgesellerin ana ögesi olarak kabul ediliyor. Röportajın zımnî maksadının ilgiyi yönlendirmek olduğunu belirten uzmanlar, içeriği zenginleştirmek açısından röportaj öncesi hazırlığın ehemmiyetini vurguluyor. Uzmanlar, izleyicilerin gördüklerine değer verdikleri için röportaj esnasında görsel zenginlik sağlayan art plana kıymet verilmesi ve röportaj yapan kişinin de kendini daima geliştirmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Kısım Lideri Doç. Dr. Esennur Sirer, görüntü röportajların habercilik açısından değerine ait değerlendirmelerde bulundu.
Röportajın zımnî emeli ilgiyi yönlendirmektir
Röportajın pek çok televizyon programı ve belgeselin ana ögesi olduğunu belirten Doç. Dr. Esennur Sirer, “Röportajın düzgün yapılmış olması, üretimin izlenirliğini ve kalitesini olumlu istikamette etkiliyor. Röportajın temel hedefi mevzu hakkında bilgi vermek olsa da bâtın hedefi ilgiyi yönlendirmektir. Doğal olarak röportaj, ses yani içerik ve manzara olmak üzere iki bileşenden oluşuyor.” tabirlerini kullandı.
Ön hazırlık büyük değer taşıyor
İçerik oluşturmak için öncelikle röportaj yapılacak kişi ile mevzu hakkında ön araştırma ve hazırlık yapılması gerektiğini söz eden Sirer, “Röportaj yapılacak şahıslar tarafından paylaşılacak bilgilerin değerli olması ve açıklamayı çok âlâ yapacaklarından emin olunması gerekiyor. Bir kamera ile çekime çıkmadan evvel potansiyel olarak röportaj yapılacak şahıslarla buluşup konuşulmalı. En azından telefonda görüşülmeli. Böylelikle röportaj yapılacak kişinin seçilen içeriğe uygun yanıtlar verip veremeyeceği, içeriği zenginleştirmeye yardımcı olup olamayacağı anlaşılmış olur.” dedi.
Röportaj soruları açık ve net olmalı
Doç. Dr. Esennur Sirer, sokak röportajı yapılacaksa röportaj yapılacak bireylerin seçiminin röportajı gerçekleştirecek kişinin tercihleri tarafında şekilleneceğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Özellikle sokak röportajlarında röportaj yapılan şahıslar toplumun tümünü yansıtacak biçimde örnekler alınarak seçilmeli. Yaşlı, genç, çalışan, konut bayanı, öğrenci, emekli, memur ve personel üzere toplumda fazlaca beşerde karşılık bulacak biçimde tercih edilmeli. Bu bireylere soru yöneltirken de empati duygusu asla bırakılmamalı. Bu röportaj yapılan kişinin yerine kendini koymaktan çok onu anlayabilmek ve soruların yanıtlarının yönlendirme olmadan alındığı kanaatini oluşturmakla ilgili bir durumdur. Kıymetli olan soru değil, yanıttır. Genel olarak soru kolay ve açık bir formda sorulmalı ve gazeteciliğin 5N+1K diye bilinen temel soru sözcükleriyle başlamalı. Soruları evvelce belirlemenin ve not almanın yararı olacaktır. Böylelikle uzun bir röportaj çarçabuk bölünebilir ve istenilen kısmı kullanılabilir.”
Röportajda bel ve göğüs plan çekimi tercih ediliyor
Çekimin ön planında röportaj yapan ve yapılan şahısların olması gerektiğini belirten Sirer, “Ön planın nasıl çekileceğini belirlemek için çekim açısı, kameranın bulunduğu düzey ve çekim ölçeği de izleyiciyi etkileyen ögelerdir. Zira kamera durduğu yere bağlı olarak bir şeyler anlatır. Ekseriyetle röportajlarda çekimlerin mümkün olduğunca yakın olması ve yüzlerin tamamına yakınının görülmesi gerekiyor. Röportaj yaparken en çok kullanılan ve en problemsiz ölçek bel plan ya da göğüs plan çekimdir.” diye konuştu.
Seçilen yer röportajın seyredilmesini sağlıyor
Doç. Dr. Üyesi Esennur Sirer, ‘Röportajın çekim formu, öykünün anlatımını kuvvetlendirdiği için içeriği zenginleştirecek halde fark yaratıyor.’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Çünkü izleyicinin gördüğü şey değerlidir ve durup seyretmesini sağlar. Bu nedenle çekim açısı ve çekim ölçekleri yanında röportajın yapıldığı art plan da kıymetli. İmale görsel zenginlik ve çeşitlilik sağlayan art plan kıssayı anlatmaya da yardımcı oluyor. Gerçek art planı seçmek, röportaj yapılacak hakikat kişiyi seçmek kadar kıymet taşıyor. Boş bir fon röportaj yapılan kişi hakkında hiçbir bilgi içermez. Bu nedenle röportaj yapılacak yerin da çekimden evvel araştırılması gerekiyor. Şayet güzel bir art plan yoksa röportaj yerini değiştirebilir ya da sanal dekor uygulamalarından faydalanılabilir. Ayrıyeten art planda dikkat cazip nitelikte ve renkte nesneler yer almamalı ya da yer alan nesnelerin anlamsız bir kısmı imgeyi kirletmemeli.”
Röportaj yapan kişi kendini daima geliştirmeli
Yapılan çekim meselesiz biçimde bitse bile sorulmamış bir soru ve çekilmemiş bir plan kalabildiğini belirten Sirer, “Bu nedenle röportaj yapan kişi kendini hep geliştirmek durumundadır. Hiçbir olay, hiçbir mevzu ya da hiçbir kimse birbirinin birebir değildir. O nedenle işi hafife almadan hazırlanmak özel değer taşıyor. Röportajcılık biraz tecrübe olsa da birden fazla defa bu işi seven ve hakkını veren şahıslar tarafından yapıldığında dikkat çekiyor. Ayrıyeten röportaj yapılan konuğa ve çekim yerinde bulunan gruba teşekkür etmek temsil edilen kurum ve ilgiler açısından unutulmaması gereken bir nezaket kuralıdır.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
