Boğaziçi Üniversitesi’nden Doç. Dr. Engin Ader, Dr. İnci Ayhan ve Doç. Dr. Emre Uğur’un ortak projeleri kapsamında Sanal Gerçeklik Laboratuvarı (BUVIAR) kuruldu. Son teknoloji yapay zekâ ve makine öğrenme metotlarını işleyerek orjinal bilişsel modeller elde edilmesi planlanan BUVIAR ile Boğaziçi Üniversitesi’nde sanal gerçeklik alanında ileri çalışmalar yapılması hedefleniyor.
Boğaziçi Üniversitesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Engin Ader, Psikoloji Bölümü’nden Dr. İnci Ayhan ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Emre Uğur Ekim 2021’de başladıkları Bilimsel Araştırma Projesi kapsamında Sanal Gerçeklik Laboratuvarı’nı (BUVIAR) kurdu. Alanda öne çıkan çalışmaların yapılması hedeflenen BUVIAR’ın tıpkı vakitte VR teknolojilerine ilgi duyan lisans ve lisansüstü öğrencileri için de yeni imkânlar sunması hedefleniyor. Burada elde edilen bilgilerle orjinal bilişsel modeller oluşturmayı hedeflediklerini de belirten Doç. Dr. Engin Ader, BUVIAR’da yapılacak çalışmaları şöyle anlatıyor:
“LABORATUVARI KURMANIN VAKTİ ÇOKTAN GELMİŞTİ”
Bundan yaklaşık 1,5 sene evvel milletlerarası bir proje daveti aldığımda fikrin temelleri atılmaya başlandı. Öğretmen adaylarının sanal gerçeklik ortamındaki öğrenme tecrübelerini inceleyen bir projeydi bu. Zati bir müddettir başımda Öğrenme Bilimleri doktora programı çerçevesinde sanal ve artırılmış gerçeklik ile öğrenme tecrübelerine odaklanabileceğimiz bir araştırma laboratuvarı kurma fikri vardı. Sanal gerçeklik birçok disiplinden araştırmacının çalıştığı bir alan olduğu için üniversitemizde sanal gerçeklik araştırması yapan akademisyenlerin izini sürmeye karar verdim. Psikoloji Bölümü’nden Dr. İnci Ayhan ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Emre Uğur ile yaptığımız toplantılardan sonra Boğaziçi Üniversitesi’nde bir sanal gerçeklik laboratuvarı kurmanın vaktinin çoktan geldiğini fark edip harekete geçtik.
“EŞ VAKİTLİ FARKLI ÇALIŞMALAR YAPILACAK”
Toplantılarımızdan sonra üniversitemizde disiplinler ortası bir Bilimsel Araştırma Projesi (BAP) başvurusu yapmaya ve bu fonu kullanarak bir sanal gerçeklik laboratuvarı kurmaya karar verdik. Müracaat için hazırladığımız projede üçümüzün ikili kümeler hâlinde yürüteceği üç çalışma var. Mart 2021’de müracaatımızı yaptık ve projemiz kabul edilerek ekimde etkin oldu. Kuzey Kampüs’te laboratuvar olarak kullanmaya uygun, yaklaşık 25 metrekarelik bir oda tahsis edildi. Projede yazdığımız aygıt alımlarını da yılın son aylarında gerçekleştirdik. Çalışmalara başladık. Laboratuvarda eş vakitli olarak farklı çalışmalar yürüyecek. Böylelikle yer ve ekipmandan azamî randımanı de almış olacağız. Bir yandan da bilinirliğimizi artırmak ve genç araştırmacıları bu alana çekmek için plan yapıyoruz. Web sayfamızı oluşturuyoruz. Bir de laboratuvarımız için logo yarışı başlattık ve üniversitede davet yaptık.
“ÇALIŞARAK BÜYÜMEYİ PLANLIYORUZ”
Bizlerin yanı sıra genç pırıl pırıl bir grubumuz var. Bizim dışımızda BAP projemizin, eğitim teknolojileri alanında yüksek lisans eğitimini sürdüren tam vakitli bir asistanı var. Tekrar Bilişsel Bilim ve Psikoloji yüksek lisans programlarından çalışmalarda yer alacak öğrencilerimiz var. Bilgisayar Mühendisliği’nden de son sınıfta bitirme projelerinde sanal gerçeklik çalışacak öğrenciler var. Zati birinci duyurularımızdan çabucak sonra hem üniversite içinden hem de farklı üniversitelerden bu alana ilgi duyan öğrenciler de bizimle irtibata geçmeye başladılar. Biz de bir yandan farklı proje fikirleri üzerinde çalışıyoruz. Yeni projeler laboratuvara yeni takımların de gelmesini sağlayabilir. Çalışarak büyümeyi planlıyoruz.
“ORİJİNAL BİLİŞSEL MODELLER OLUŞTURMAYI HEDEFLİYORUZ”
BUVIAR’da farklı birçok çalışma yürütülecek. Ben bilhassa öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının sanal gerçeklik ortamındaki öğrenme ve bu esnadaki planlama, izleme, denetim ve kıymetlendirme süreçlerini inceleyeceğim. Bunu yaparken birçok kaynaktan data toplama gayem var. Şahısların tecrübelerini incelerken hareketlerini, seslendirdikleri fikirlerini, bakışlarının odaklandığı noktaları, kalp atışı, terleme üzere fizyolojik değişkenlerini uygun sistemlerle bir ortaya getirerek öğrenme süreçlerini daha düzgün anlamak ve elbette sonrasında buna uygun ortam ve tecrübe tasarımı yapmak üzere hedeflerim var. Bilişsel bilimler çalışmalarımızda insanların farklı bilişsel işlevlerini, insanlara sanal gerçeklik ortamında farklı bedenler vererek ya da görsel algı halini değiştirerek incelemeyi planlıyoruz. Ayrıyeten sanal gerçeklik teknolojisinin, öğretmen adaylarının planlama, izleme, denetim ve kıymetlendirme süreçlerine dayalı öğrenmesini incelemek için kullanılmasını da hedefliyoruz. Sanal gerçeklik deneylerimiz sırasında beşerden elde ettiğimiz bilgiyi, son teknoloji yapay zekâ ve makine öğrenme metotları ile işleyerek özgün bilişsel modeller elde etmeyi planlıyoruz. Bu modelleri eğitim ve insan-robot etkileşimi üzere alanlarda kullanmayı hedefliyoruz.
“TÜM BİLEŞENLERİNE VARLIKLI İMKÂNLAR SAĞLAYACAK”
Matematik eğitimi ve öğrenme bilimleri alanlarında çalışan bir akademisyen olarak teknolojinin bizi getirdiği ve ileride götüreceği bağlamlarda ve uygun araçlarla “öğrenme” üzerine çalışırken laboratuvarımızın büyük katkı sağlayacağını düşünüyorum. Öğretmen eğitiminde sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik giderek daha fazla yer bulacak ve öğretmenlerin gelişimini zenginleştirecek. Bunun yanında araştırma ve geliştirme açısından da BUVIAR, üniversitemizin tüm bileşenlerine varlıklı imkânlar sağlayacak. Şu anda daha başlangıç evresindeyiz. Hem ekipman hem de yöntemsel olarak araştırmalarımızın gelişeceğini düşünüyorum. Ayrıyeten bu biçimde bir laboratuvar çatısı altında bir ortaya gelmek, farklı alanlardan hocalarımızın iş birliği yapması için de fırsatlar sunacak.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
